Akapit nr - brak tytułu

17 kwietnia 2014 r. została opublikowana w Dzienniku Ustaw nowa ustawa o zbiórkach publicznych. Zacznie ona obowiązywać 18 lipca br. Do tego czasu organizujemy zbiórki publiczne jeszcze według starych przepisów.

Nowa ustawa o zbiórkach publicznych wejdzie w życie 18 lipca 2014 r.

Od 18 lipca, by przeprowadzić zbiórkę publiczną, wystarczy jej zgłoszenie na portalu zbiórek publicznych zbiórki.gov.pl (nie będzie już obowiązku uzyskania pozwolenia), a następnie zamieścić tam sprawozdania – tak, aby każdy obywatel mógł zobaczyć, ile środków udało się zebrać oraz jak je rozdysponowano. Jak podkreśla MAiC, informacje zbierane na portalu zbiórki.gov.pl przeznaczone są dla wszystkich obywateli – po to, by mogli podejmować decyzje w sprawie zbiórek.

Poniżej informacja na temat nowych zasad organizowania zbiórek publicznych.

FORMY ZBIÓREK

Warto przypomnieć, że ustawa z 1933 r. o zbiórkach publicznych pojęcie zbiórki publicznej definiuje w art. 1. Dodatkowo w art. 5 zawarta jest delegacja do wydania rozporządzenia m.in. w sprawie określenia sposobów ich przeprowadzania. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami w § 1 wymienia sposoby przeprowadzania zbiórek publicznych.

W ustawie o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych wchodzącej w życie 18 lipca 2014 r. ta kwestia jest rozwiązana w odmienny sposób. W art. 1 podana jest definicja zbiórki publicznej, natomiast nie ma określonych sposobów prowadzenia zbiórek. W art. 9 jest jedynie sformułowany ogólny obowiązek podania sposobu prowadzenia zbiórki, który organizator musi zadeklarować w zgłoszeniu.

Co to oznacza w praktyce? Oznacza to, że to, co mieści się w definicji zbiórki publicznej, wymaga zgłoszenia zgodnie z nową ustawą. Ale w tej definicji nie mieści się sprzedaż przedmiotów i usług – czyli sytuacja, gdy mamy do czynienia ze świadczeniem wzajemnym, a nie darowizną w postaci ofiar w gotówce lub w naturze.

Czy sprzedaż przedmiotów będzie zbiórką publiczną?

Czy sprzedaż przedmiotów przez fundacje, stowarzyszenia, np. na aukcji na balu charytatywnym, to zbiórka publiczna? Czy będzie to dopuszczalne wg nowej ustawy o zbiórkach publicznych?

Nie. To nie są zbiórki publiczne w rozumieniu nowej ustawy. Nie podlegają obowiązkowi zgłoszenia i rozliczenia na zbiórki.gov.pl. Do tej pory w rozporządzeniu w sprawie zbiórek sprzedaż przedmiotów była wymieniona jako forma zbiórki publicznej. Ale zgodnie z nową ustawą taka sprzedaż (niezależnie od sposobu pozyskania przedmiotów) nie będzie zbiórką publiczną.

Jeśli organizacja chce pozyskiwać ofiary poprzez sprzedaż przedmiotów, będzie mogła to robić, a taka działalność nie będzie podlegała ustawie o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych.

Czy sprzedaż tzw. cegiełek będzie zbiórką publiczną?

Jest to sprzedaż przedmiotów, a ta nie podlega zgłoszeniu na zbiórki.gov.pl.

Specyficznym przypadkiem jest sytuacja, gdy ofiarodawca otrzymuje cegiełkę, przedmiot niemający praktycznej wartości. Wtedy w istocie nie dochodzi do sprzedaży przedmiotu. Dlatego zbiórka ofiar w gotówce lub w naturze z użyciem cegiełek, które praktycznie nie mają wartości, mieści się w definicji ustawowej i będzie podlegać nowej ustawie o zbiórkach (to znaczy, że będzie wymagała zgłoszenia na portalu zbiórek).

Za to sprzedaż przedmiotów – o ile rzeczywiście mamy do czynienia ze świadczeniem wzajemnym – nie będzie darowizną w postaci ofiar w gotówce i naturze, i nie będzie podlegać ustawie. W przypadku, jeśli organizacja pozarządowa będzie chciała w ten sposób zbierać pieniądze na swoją działalność statutową to musi albo prowadzić działalność odpłatną pożytku publicznego, albo mieć zarejestrowaną działalność gospodarczą.

Czy uliczni sprzedawcy pocztówek i różnych gadżetów organizacji pozarządowych, powołujący się na zbiórkę na jakiś pożyteczny cel nadal będą mogli to robić, kontynuować swoje zbiórki w ten sposób? Chodzi też o tzw. domokrążne zbieranie ofiar – czy zbiórką publiczną będzie też kwestowanie przez pukających do drzwi czyjegoś domu?

To zależy. Nie – jeśli pocztówka albo gadżet są sprzedawane. Sprzedaż przedmiotów lub usług nie podlega ustawie o zbiórkach publicznych.

Można sobie jednak wyobrazić sytuację, że pocztówka albo gadżet będą tylko symbolem wdzięczności za dar w gotówce („proszę dać co łaska”) przekazywany w przestrzeni publicznej. Wtedy – tak jak w przypadku cegiełki o wartości symbolicznej – mamy do czynienia ze zbiórką publiczną i trzeba ją zgłosić.

Prowadzenie zbiórki przez chodzenie od drzwi do drzwi („domokrążne zbieranie ofiar”) mieści się w definicji zbiórki publicznej określonej w nowej ustawie (podlega zgłoszeniu i rozliczeniu na zbiórki.gov.pl). Należy jednak pamiętać, że taka zbiórka publiczna musi respektować poszanowanie cudzej własności i nie naruszać tzw. miru domowego.

POZWOLENIA, SPRAWOZDANIA

Jakie dokumenty będą musieli mieć przy sobie ci, którzy zbierają pieniądze lub dary rzeczowe?

Każdy zaangażowany w zbiórkę publiczną będzie musiał mieć przy sobie identyfikator zawierający: imię i nazwisko osoby przeprowadzającej zbiórkę publiczną oraz w szczególności informacje o nazwie, celu zbiórki publicznej i jej organizatorze oraz numer zbiórki publicznej.

Co z pozwoleniami wydanymi organizacjom, komitetom przed wejściem przepisów w życie na dłuższy okres, które będą obowiązywały już po wejściu w życie nowej ustawy, np. do 2015 r. Te zbiórki nadal będą na starych zasadach i bez zgłoszenia w internecie – obywatel nie będzie mógł łatwo sprawdzić, skontrolować na www?

Wszystkie pozwolenia wydane przed wejściem w życie nowej ustawy zachowają ważność przez okres, na jaki zostały wydane. Takie zbiórki będą przeprowadzane i rozliczane według dotychczasowych zasad. Nowa ustawa będzie stosowana wyłącznie do zbiórek, które zostaną zgłoszone po jej wejściu w życie.

Sprawozdania ze zbierania pieniędzy i z ich rozdysponowania będą zamieszczane na portalu internetowym. Kiedy ruszy on i realnie obywatele będą mogli sprawdzać informacje nt. przez internet? Jakie informacje o zbiórce będzie można łatwo sprawdzić?

Portal zacznie działać w dniu wejścia nowej ustawy (zbiórki.gov.pl lub zbiórki.gov.pl). Gdy portal ruszy, będzie zawierał informacje o tym kto, gdzie i kiedy prowadzi jaką zbiórkę.

Będą tam m.in. nazwa, kontakt do organizatora, szczegóły zbiórki – na co jest zbierane, gdzie, w jaki sposób, dodatkowe informacje o zbiórce, jakie koszty zbiórki organizator planuje pokryć (lub pokrył) z zebranych środków (w podziale na różnego rodzaje kategorie kosztów), co udało się zebrać (środki pieniężne, dary rzeczowe) w okresie sprawozdawczym, jak organizator rozdysponował zebrane ofiary.

ZGŁASZANIE ZBIÓRKI

Jak będzie się zgłaszało zbiórkę na zbiórki.gov.pl. Skąd wziąć właściwe dokumenty? Jak zrobić to elektronicznie? Co ma zrobić organizacja, która nie dysponuje certyfikowanym podpisem elektronicznym?

Formularze zgłoszenia zbiórki będą dostępne na portalu zbiórki.gov.pl. Będzie je można wypełnić na papierze i wysłać pocztą lub przesłać elektronicznie.

Po to by zgłosić zbiórkę elektronicznie, trzeba będzie mieć bezpłatny „profil zaufany” lub płatny podpis elektroniczny. Aby uzyskać profil zaufany, czyli bezpłatną formę potwierdzania tożsamości  w kontaktach z administracją, trzeba założyć konto i profil zaufany na platformie ePUAP (epuap.gov.pl), a potem udać się raz do urzędu by potwierdzić, że jest się osobą, która zakładała konto. To może być urząd wojewódzki, oddział ZUS, urząd skarbowy, konsulat. Pełna lista uprawnionych urzędów jest na portalu epuap.gov.pl. MAiC przypomina, że wchodząca w życie 11 maja nowelizacja ustawy o informatyzacji umożliwi poszerzenie sieci miejsc, gdzie można potwierdzić profil zaufany, o placówki Poczty Polskiej i banki.

Zgłoszenia i sprawozdania zawsze podpisywać będzie osoba (osoby) do tego uprawnione. Posługują się wtedy swoim profilem zaufanym (albo certyfikowanym podpisem elektronicznym). Jeśli osoba zgłaszająca zbiórkę nie jest do tego upoważniona z mocy prawa, musi dołączyć do zgłoszenia pełnomocnictwo (albo jego kopię). Bez tego zgłoszenie zbiórki nie będzie poprawnie formalnie i nie będzie mogło być opublikowane na portalu.